روانشناسی رنگ ها در نورپردازی

امروزه نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که رنگ نور در نورپردازی می‌تواند بر جسم، روان و احساسات هر فرد تاثیرگذار باشد؛ رعایت برخی اصول در استفاده از نورهایی با دما‌های رنگی مختلف، شدت و میزان تابش‌های متغیر موجب می‌شود تا حس و حال فضای مورد نظر نیز تغییر پیدا کرده و خواست مورد نظر طراح را به بیننده منتقل نماید. در بسیاری از موارد با به کارگیری روانشناسی رنگ ها در نورپردازی می‌توان به اهدافی از جمله افزایش سطح انرژی افراد یا کاهش افسردگی آنها دست پیدا کرد. در ادامه به بررسی بیشتر نقش رنگ‌های مختلف نور بر روی انسان و چگونگی نور پردازی اتاق خواب و محیط‌های کاری خواهیم پرداخت صرف نظر از مدل لامپ که می‌تواند لامپ ال ای دی حبابی یا لامپ هالوژنی باشد.

تأثیر رنگ‌های مختلف نور

همان گونه که گفتیم شدت و رنگ نور می‌تواند موجب تغییرات روانی و بیولوژیکی در انسان شود و به عنوان مثال کیفیت خواب یا واکنش‌های زیستی بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد. با توجه به این تاثیر می‌توان با نورپردازی تغییرات مختلفی مانند کاهش اضطراب و ایجاد آرامش را در روان افراد به وجود آورد؛ اما لازمه این تغییرات آگاهی از تاثیرات رنگ‌های مختلف است که در ادامه به بررسی بیشتر آنها می‌پردازیم:

نور گرم در مقابل نور سرد

با توجه به دمای نور می‌توان انواع نور را به دو دسته گرم و سرد تقسیم بندی کرد که نور‌های گرم به نورهایی با دمای رنگ پایین و متمایل به زرد گفته می‌شود و نور‌های سرد یا خنک به نورهایی با دمای رنگ بالا و متمایل به آبی گفته می‌شود. مثلاً اگر قصد خرید لامپ مهتابی دارید باید بدانید که از دسته نور‌های سرد می‌باشد. در ادامه برخی از مهمترین خصوصیات و کاربرد‌های نور‌های سرد و گرم در نورپردازی بیان شده است:

• نور‌های گرم به نور طبیعی شبیه تر هستند و در مقابل نور‌های سرد مصنوعی و متمایل به رنگ آبی می‌باشند.
• نور‌های سرد در مقایسه با نور‌های گرم دمای رنگ بالاتری دارند
• نور‌های گرم برای ایجاد فضایی آرامش بخش مناسب هستند در حالی که نور‌های سرد محیط را پر انرژی می‌کنند.
• نور‌های گرم برای روشنایی محیط مناسب بوده و چشم را خسته نمی کنند، در مقابل نور‌های سرد در طولانی مدت به چشم آسیب می‌زنند و برای محیط‌های کاری گزینه ایده آلی هستند.

رنگ‌ها و حالت‌‌های روحی

نتایج تحقیقات مختلف در زمینه تاثیرات رنگ بر حالت‌های روحی مختلفی انسان را تا حد زیادی مورد تایید قرار داده است؛ هر چند که در برخی موارد این اثرات می‌تواند موقت و گذرا می‌باشد. به همین دلیل از گذشته، استفاده از رنگ‌های مختلف به عنوان روشی موثر در درمان برخی حالت‌های روحی و همچنین ایجاد حس‌های مختلف در افراد مورد توجه قرار داشته است. به عنوان مثال استفاده از رنگ هایی مانند قرمز، نارنجی و زرد می‌تواند در ایجاد و بر انگیختگی احساساتی مانند آسایش، گرما و خشم موثر باشد و از طرف دیگر با به کارگیری رنگهایی مثل آبی، سبز و بنفش می‌توان حس بی تفاوتی یا غم را ایجاد یا تشدید کرد. البته نباید فراموش کرد که این قبیل احساسات جنبه صد درصدی نداشته و در برخی موارد با توجه به تفاوت‌های فردی  ممکن است دستخوش تغییراتی شوند؛ اما به طور کلی روحیه و روان فرد تا حد زیادی متاثر از رنگ‌های محیط اطراف خود است و نورپرداز نیز می‌تواند با استفاده از طیف‌های رنگی نور متنوع محیط مورد نظر خود را متناسب با حسی که می‌خواهد القاء نماید، طراحی کند.

کاربرد رنگ‌ها در فضا‌های مختلف

همان طور که گفته شد، رنگ‌ها می‌توانند تاثیرات مختلفی بر احساس و روان انسان داشته باشند و در موارد متعددی از جمله کیفیت خواب، جلوگیری از خستگی چشم و کاهش یا افزایش سطح انرژی بدن تاثیرگذار می‌باشند. در ادامه به بررسی بیشتر کاربرد رنگ‌ها در اتاق خواب و محیط‌های کاری خواهیم پرداخت.

روانشناسی رنگ ها در نورپردازی اتاق خواب

به طور معمول بیشتر افراد ترجیح می‌دهند که در اتاق خواب خود از رنگ هایی استفاده کنند که حس راحتی و آرامش را به آنها منتقل کند. برای انتخاب رنگ مناسب باید به ابعاد و نور اتاق توجه شود و با توجه به سبک مورد نظر اتاق خواب که می‌تواند محیطی آرامش بخش، عاشقانه یا انرژی بخش باشد، نوع رنگ‌های به کار رفته در دیوار های، تخت، مبلمان و تزئینات را نیز انتخاب نمود. در این انتخاب باید موارد متعددی را مد نظر قرار دارد که برخی از مهمترین این نکات عبارتند از:

• استفاده از رنگ آبی به خصوص سایه روشن موجب انتقال حس راحتی و آرامش خواهد شد.
• می توان از رنگ زرد برای ایجاد انرژی مثبت در اتاق خواب استفاده کرده و در کنار آن به کارگیری رنگ سفید در ترکیب با زرد نیز ایده آل می‌باشد.
• استفاده از رنگ سفید به تنهایی ظاهری کلاسیک به اتاق خواب می‌دهد و می‌توان در دیوار ها، یا مبلمان و تخت نیز از این رنگ استفاده کرد. به کارگیری گیاه و گلدان‌های چوبی برای ایجاد یک تباین بصری زیبا در اتاق خواب هایی با تم رنگی سفید نیز گزینه مناسبی می‌باشد.
• استفاده از رنگ صورتی روشن گزینه مناسبی برای اتاق خواب به خصوص برای دختران است و می‌توان در ترکیب با آن از چند سایه آبی نیز استفاده نمود.

روانشناسی رنگ ها در نورپردازی فضای کاری

برای انتخاب رنگ برای فضای کاری باید توجه داشت که رنگ‌های به کار گرفته شده تمرکز کارکنان را برهم نزند و با افزایش سطح دقت و تمرکز، موجب بازدهی بیشتر افراد در محیط کار شود. برای رسیدن به این اهداف باید برخی نکات مورد توجه قرار گیرد که از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روانشناسی رنگ‌های مختلف و تاثیرات آن بر روی انسان مد نظر قرار گیرد.
• ایجاد آرامش در محیط کاری برای پیشرفت کسب و کار با به کارگیری رنگ‌های مناسب تقویت شود.
• می توان از رنگ‌های مرتبط با لوگوی برند و کسب و کار خود نیز در طراحی رنگ محیط کاری استفاده کرد.
• به کارگیری رنگ سفید در محیط کاری می‌تواند موجب بزرگتر نشان دادن فضا، پخش کامل نور در محیط و افزایش اطمینان خاطر کارکنان شود.
• رنگ مشکی را می‌توان در مبلمان اداری برای رسمیت بیشتر محیط به کار گرفت.
• برای ایجاد آرامش در محیط کاری می‌توان از رنگ طوسی که از جمله پرکاربردترین رنگ‌ها برای چنین فضاهایی است استفاده کرد؛ به کارگیری رنگ آبی روشن نیز می‌تواند همین تاثیر را در محیط داشته باشد.

فراموش نکنید که در بیشتر موارد می‌توان از ترکیب رنگ‌هایی که گفته شد در فضا‌های کاری استفاده نمود. البته این انتخاب‌ها به عوامل مختلفی از جمله سن و جنسیت کارکنان نیز بستگی دارد و می‌توان با توجه به این ویژگی‌ها و همچنین نوع فعالیت محیط کاری رنگ‌های متنوع دیگری را با خرید لامپ LED، در طراحی فضای کاری استفاده نمود؛ گاهی اوقات به کارگیری رنگ‌های پر انرژی و شاد نیز می‌تواند در بازدهی بیشتر افراد بسیار موثر باشد.

نتیجه‌گیری

رنگ‌ها عناصر موثر در احساسات و روحیه انسان هستند و به طور معمول رنگ محیط اطراف ما و نور موجود در این فضا ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند احساساتی مانند شادی، آرامش، غم یا خشم را در ما ایجاد کند. همان طور که گفتیم نورها را می‌توان به دو دسته گرم و سرد تقسیم بندی کرد که هرکدام کارآیی‌های خاص خود را دارند. به طور معمول نور‌های گرم که به نور طبیعی نزدیکتر هستند برای ایجاد آرامش بیشتر و نور‌های سرد برای افزایش سطح انرژی به کار می‌روند. در این مطلب تلاش شده است تا به صورت مختصر تاثیرات مختلف این نورها و انواع رنگ بر روی انسان مورد بررسی قرار گیرد و در پایان نیز نکاتی در مورد چگونگی استفاده از رنگ‌های مختلف در اتاق خواب و محیط‌های کاری بیان شده است. توجه داشته باشید که برای به کارگیری مطلوب رنگ و نور در نور پردازی بهتر است از مشورت کارشناسان متخصص در زمینه روانشناسی رنگ ها در نورپردازی استفاده نمایید.

سوالات متداول

• انواع نورها بر اساس دمای رنگی را نام ببرید؟

نور‌ها بر اساس دمای نور به دو گروه گرم و سرد تقسیم می‌شوند؛ نور‌های گرم متمایل به زرد بوده و به نور طبیعی نزدیک ترند و نور‌های سرد بیشتر مصنوعی به نظر می‌رسند و به رنگ آبی تمایل دارند.

• در طراحی اتاق خواب بهتر است از چه رنگ هایی استفاده شود؟

برای ایجاد محیطی آرامش بخش در اتاق خواب معمولا از رنگ هایی مانند آبی روشن، سفید، زرد روشن و صورتی روشن استفاده می‌شود. البته این انتخاب به سبک مورد نظر طراحی و سلیقه فرد نیز بستگی دارد

• مهمترین نکاتی که در انتخاب رنگ برای محیط‌های کاری باید مورد توجه قرار گیرد، کدامند؟

استفاده از رنگ هایی که موجب تمرکز و دقت کارکنان شود، در محیط کاری ایده آل است که از مهمترین آنها می‌توان به رنگ‌های طوسی و سفید اشاره کرد، می‌توان از المان هایی با رنگ مشکی برای رسمی تر شدن فضای کاری استفاده کرد، استفاده از رنگهایی در تناسب با لوگوی کسب و کار و همچنین رنگ‌های شاد در بخش هایی از محیط کاری نیز مجاز می‌باشد.